Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił apelację uczestniczki – spadkobierczyni ustawowej – na postanowienie Sądu Rejonowego, który stwierdził nabycie spadku po zmarłej osobie fizycznej na rzecz reprezentowanego przez Kancelarię niemieckiego stowarzyszenia rejestrowego (eingetragener Verein). Podstawą takiego rozstrzygnięcia było ustalenie przez Sądy, że niemiecki testament wspólny (tzw. Berliner Testament) jest ważny. Po prawie 9 letniej batalii Sądy obu instancji rozstrzygnęły na korzyść Klienta Kancelarii szereg interesujących i istotnych prawnie, a w sprawie spornych, problemów. Jednym z nich była kwestia charakteru (formalnego czy materialnego) testamentów wspólnych w świetle postanowień Konwencji dotyczącej kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych, sporządzonej w Hadze w dniu 5 października 1961 roku („Konwencja Haska”). Kolejnymi były kwestie:
- relewantnych w sprawie przepisów niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB);
- konieczności stosowania wyrażonego w art. 942 polskiego kodeksu cywilnego zakazu sporządzania testamentów wspólnych;
- zakresu zastosowania polskiej ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców do spadków otwartych po nowelizacji jej art. 8 obowiązującej od dnia 4 maja 1996 roku, a także wykładnia użytego w art. 8 ust. 2 tej ustawy terminu „przedsiębiorca” przy uwzględnieniu art. 63 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i wyrażonej w tym przepisie zasady swobody przepływu kapitału.
Sądy uznały, iż w oparciu o postanowienia Konwencji Haskiej zagraniczne testamenty wspólne są ważne także na gruncie prawa polskiego i mogą stanowić podstawę nabycia nieruchomości przez zagraniczne osoby prawne mające siedzibę w Unii Europejskiej bez konieczności uzyskiwania stosownego zezwolenia ministra spraw wewnętrznych.
Sygn. akt: II Ca 2245/18.
